Binnenkort gaat de veertiende cursusgroep voor voedselbos-ontwerp van start, in de tiende jaargang. Een mooi moment om eens terug te blikken op de ontwikkelingen van al die jaren.
Een reis door locaties en samenwerkingen
2015: De allereerste lichting was een groep in Zuid-Frankrijk. Daar maakten we in acht hele dagen een ontwerp ter plekke, voor een landgoed met weide, bossen en een kapvlakte. Deze cursus werd georganiseerd door BothENDS, in samenwerking met het IAFN (International Analog Forestry Network). We werkten een stappenplan uit van visie – in kaart brengen van klimaat, bodem, water, reliëf, bestaande vegetatie – wensen voor toekomstig gebruik – bezoeken aan kwekerij, directe omgeving en een natuurbos in de buurt – om van daaruit te komen tot een vlekkenplan en beplantingslijst.
2016: Dit jaar verliep de samenwerking via de Stichting Heg & Landschap, met support van de Groen&Doen regeling van het ministerie van EZ (waar LNV toen onder viel). De twee volle cursusgroepen bezochten in tien cursusdagen een aantal bestaande voedselbos-locaties. Het programma bestond uit theorie, oefen-opdrachten, rondleidingen door de voedselbosbeheerders, en in de les tijd om met groepjes aan het ontwerp werken, met feedback van de docenten. Hiermee was de basis gelegd voor het succesvolle format van de verdere ontwikkelingen.
Over de jaarcursus van 2016 schreef ik regelmatig een verslag van de lesdagen en locaties.
Hier bijvoorbeeld over het – toen nog best jonge – voedselbos Ketelbroek:
2017 t/m 2020: In deze jaren ontwikkelden we vanuit CircleEcology samen met Wouter van Eck en Max de Corte een gezamenlijke jaarcursus voor professionals, waarin het ontwerpproces een rode draad vormde door het jaar heen. Daarnaast was er aandacht voor beleid en regelgeving, theoretische verdieping in bodem, water en ecologie, financiering en organisatievormen en beheer.
2018: De voedselbosbeweging groeit steeds harder. Dit jaar gaf ik tevens een achtdaagse ontwerpcursus voedselbossen, samen met Fransjan de Waard, in opdracht van de NMO (Natuur en Milieu Overijssel). Twintig mensen die een stuk land tot hun beschikking hadden voor een voedselbos. Je merkt: zodra je een concrete plek hebt, ga je andere vragen krijgen. De stappen van het ontwerpproces zijn niet alleen een interessant concept; je gaat het meteen toepassen. En je gaat uit alle verschillende opties kiezen wat er bij jou en jouw situatie past. Meer verdieping, meer succesvolle voedselbossen!
Vanaf 2021:
- Geïnspireerd door Overijssel, hebben we ook bij de NMG (Natuur en Milieu Gelderland) een voedselbosprogramma vormgegeven. Jaarlijks loopt er een ontwerpcursus, die ik heb ontwikkeld en verzorg samen met het team van Stichting Agroecologie Gelderland (Brummen). Na drie jaar hebben we zo’n 65 voedselboshectares helpen ontwikkelen in de provincie.
- Voor alle niet-Gelderlanders startte CircleEcology ook met de eigen cursus “ontwerp je eigen voedselbos” voor mensen met een stuk land, en al wat basiskennis of ervaring met voedselbossen. Deze loopt nu al vier jaar, met groot succes. Aan het eind van het cursusjaar presenteert iedereen de ontwerpen aan elkaar, en het eerste plantgoed wordt al besteld om de maanden daarop de grond in te gaan. Malika biedt de vaste begeleiding van de cursus en het ontwerpproces. Bovendien vlechten we er de kennis en ervaring in van een breed scala aan collega voedselbos professionals in stad, bos en platteland.
Alles bij elkaar hebben we bij CircleEcology in de loop der jaren meer dan duizend cursisten begeleid, en honderden voedselbossen helpen opstarten via onze cursussen, rondleidingen en consults.
De meeste cursusgroepen houden jarenlang contact en delen hun ervaringen over de aanleg, successen, ontdekkingen, vragen of interessante ontwikkelingen.
Op het online voedselboscursus platform kan iedereen elkaar vinden en inspiratie uitwisselen.
Ook aan de slag? Je bent welkom! Kijk hier: